Zijspannen.
Sinds het begin van het gebruik van motoren bij de Politie Rotterdam werd er gebruik gemaakt van zijspannen, een aan de motorfiets gemonteerd wagentje met een zitplaats.
De eerste motor met zijspan werd dan ook in 1922 door de pers belachelijk gemaakt, mede doordat de commissaris in het zijspan naar het bureau werd gebracht.
Ontzag ontstaat door presentatie, dat vraagt tijd.
Voor politiewerk is een zijspancombinatie makkelijk omdat je af kon stappen zonder de motor op een standaard te zetten.
Het vraagt wel een bepaalde rijtechniek omdat het zijspanwiel niet was aangedreven.
Tot 1970 werden in Rotterdam zijspancombinaties gebruikt en de motorrijders daarop afgelest.
Na 1945 werd de standaard Harley Davidson vervangen door BMW met zijspan van het merk Hollandia. De combinatie werd gereden door een bestuurder en een man in de zijspanbak (bakkenist).
De overgebleven Harley’s met en zonder zijspan werden gebruikt om de vaardigheden van de motorrijders te demonstreren.
De motorfiets was na de Tweede Wereld oorlog populair en er werden talloze zondagse ronden in wedstrijdverband gereden op meestal ongebaande wegen in de Brabantse dorpen.
De zogenaamde motorcrossen konden rekenen op een grote publiekelijke toeloop van meestal motorrijders. Wegrestaurant “de Lucht” bij Zaltbommel was op zondagen overbevolkt door de toestromende liefhebbers. De kans voor de Rotterdamse politie om zich te profileren in het beheersen van de motorfiets.
In het begin werd in uniform gereden met ter bescherming een pothelm en stofbril.
Leo v.d.Noll, H. In’t Veld, Verheul en anderen, allemaal motordienders, wonnen de prijzen.
Leo v.d. Noll verliet de motordienst en werd Chef Garage, anderen bleven bij de motordienst.
BMW kwam langzaam uit het stof van de oorlog overeind en had in het leger grote hoeveelheden motoren met zijspan geleverd. Hiervan waren ook de zijspanwielen aangedreven en kon ook achteruit worden gereden.
V.d. Noll, In’t Veld en anderen hadden in de crosswereld een grote reputatie verworven en gingen aan grote Internationale ritten deelnemen in Duitsland Tsjechië en Engeland. Allemaal met zijspancombinaties.
Ook de motordienst maakte zich verdienstelijk met demonstraties van hun kunnen.
In de dienst werden de zijspancombinaties dagelijks gebruikt in het bijzonder bij begeleiden van op- en intochten.
In 1969 werd bij de motordienst de koppelsurveillance ingevoerd, bestaande uit twee motorrijders op een solomotor. Toch bleven er nog zijspancombinaties in dienst omdat de wegen in de Botlek en andere industriegebieden bestonden uit z.g. “stelconplaten”, betonnen platen met een metalen rand van 2 x 2 meter, die een weg konden vormen. Door het zware verkeer verschoven de platen, waardoor er kieren ontstonden op die wegen en mocht er niet met solo motoren worden gereden en werd dan met de zijspancombinatie gedaan. Ook het begeleiden van hoog-, lang- en breedtransporten werden met het zijspan gedaan omdat makkelijk kon worden afgestapt om het verkeer te regelen bij de voortgang van het transport.
In de 80er jaren verdwenen de zijspancombinaties bij de motordienst in Rotterdam. Amsterdam behield ze omdat daar veel rellen waren en de bakkenist met de lange wapenstok een probaat middel bleek om de rellen te doorbreken.
In de grote motorwedstrijden zoals de TT, Man, Nürburgring e.d. bleven echter de zijspancominaties een spectaculaire rol vervullen met speciaal gebouwde zijspannen.
In de motorcross bleef het zijspan beperkt tot een platform met een beugel waardoor de bakkenist zijn gewicht kon verdelen bij het nemen van bochten ten opzichte van de en de middelpunt vliedende kracht.
Nu zijn de zijspancombinaties vrijwel uit de beleving en het beeld verdwenen en wordt zeker niet aan enig wedstrijdelement verbonden.
En dan .. juli 2024 komt er een aanbod of ik een terrein BMW wil onderbrengen in de Stichting C10.
Historisch moeilijk, maar technisch best interessant. Dan maar toegeven en naar Rotterdam laten vervoeren en te koppelen aan ons Zijspan c.q. Grote terreinritten door de collega’s van weleer.
Bram Verhoeff.